Śladami lubelskich Żydów

Śladami lubelskich Żydów

 

piesze zwiedzanie Lublina z Agatą Hrycaj

17.08, godz. 12.00

start: plac Zamkowy

 

 

1. Plac Zamkowy i Pamiątkowa tablica Widzącego z Lublina:

Naszą wędrówkę rozpoczynamy na Placu Zamkowym, gdzie niegdyś tętniło serce żydowskiego Lublina. Cofniemy się w czasie, by poznać historię osadnictwa żydowskiego w mieście od XV w. Odkryjemy zarówno jego jasne, jak i ciemne karty, od okresów rozkwitu po tragiczne wydarzenia, takie jak tumulty czy spalenie miasta żydowskiego przez wojska kozacko-moskiewskie. Dowiemy się, jak wyglądał dawny układ urbanistyczny dzielnicy żydowskiej, gdzie biegły nieistniejące już ulice, takie jak ul. Szeroka. Poznamy też historie duchowego przywódcy ruchu chasydzkiego – Widzącego z Lublina.

2. Miejsce po synagodze Maharszala:

Kolejny przystanek to miejsce po synagodze Maharszala, zburzonej w 1942 r. Tu zgłębimy temat życia religijnego lubelskich Żydów. Dowiemy się, czym była synagoga, jakie funkcje – poza religijnymi – pełniła w społeczności żydowskiej, ile istniało synagog i bożnic w Lublinie do 1939 roku i kto mógł je zakładać. Historia synagogi Maharszala to opowieść o wielokulturowości Lublina i jej tragicznym końcu.

3. Mural z poematem „Moje święte żydowskie miasto” przy galerii Vivo:

Przy galerii Vivo czeka na nas spotkanie ze sztuką i historią. Mural z poematem „Moje święte żydowskie miasto” to pretekst do rozmowy o różnorodności świata żydowskiego. Poznamy różnicę między  Żydami aszkenazyjskimi i sefardyjskimi. Dowiemy się, dlaczego Żydzi aszkenazyjscy na co dzień posługiwali się językiem jidysz, a nie hebrajskim. Przyjrzymy się ich codziennemu życiu, zwyczajom i tradycjom. Poznamy również postać Szlomo Herszenhorna, nazywanego lubelskim Korczakiem.

4. Błonia i Latarnia pamięci – kościół św. Wojciecha – późniejszy „klasztor” żydowski:

Błonia i Latarnia pamięci to miejsce zadumy i refleksji nad losem lubelskich Żydów. Tu, w cieniu kościoła św. Wojciecha, który w pewnym okresie pełnił funkcję „klasztoru” żydowskiego, oddamy hołd tym, którzy odeszli. Zastanowimy się nad znaczeniem pamięci i tolerancji we współczesnym świecie.

5. Brama Grodzka – między chrześcijanami a żydami:

Kolejne miejsce na mapie naszego szlaku to Brama Grodzka symboliczna granicy między światem chrześcijańskim a żydowskim. Poznamy historię przywilejów de non tolerandis Judaeis i de non tolerandis Christianis, które regulowały stosunki między społecznościami. Dowiemy się, jak kształtowały się relacje między nimi na przestrzeni wieków, a także jak reformy Wielopolskiego w XVIII wieku przyczyniły się do częściowego równouprawnienia Żydów.

6. Dawna ochronka dla żydowskich sierot i Dom Starców– świadectwo troski o potrzebujących:

Budynek przy ulicy Grodzkiej skrywa w sobie poruszającą historię. To tutaj niegdyś mieściła się ochronka dla żydowskich sierot i starców. Poznajmy losy tych, którzy znaleźli tu schronienie i opiekę w obliczu trudów życia. A także tragiczne losy podopiecznych w czasie II wojny światowej.

7. Dawna siedziba Centralnego Komitetu Żydów w Polsce:

Ulica Noworybna to miejsce o szczególnym znaczeniu dla powojennej historii Żydów w Polsce. W tym miejscu mieściła się siedziba Centralnego Komitetu Żydów w Polsce, organizacji, która odegrała kluczową rolę w odbudowie życia społeczno-politycznego społeczności żydowskiej po Zagładzie. Dowiemy się, jak wyglądała organizacja życia żydowskiego w latach 1944-1949, poznamy historie ocalałych z Zagłady i zarys ówczesnej sytuacji polityczno-prawnej Żydów. Przyjrzymy się również statystykom, obrazującym zmiany w liczebności ludności żydowskiej w Polsce w latach 1945-1990.

8. Ulica Olejna – Kuczka – zanurzmy się w atmosferze Święta Szałasów:

Ulica Olejna kryje w sobie niepowtarzalny klimat Święta Szałasów – Sukot. Poznamy historię kuczek – tymczasowych szałasów, budowanych na pamiątkę wędrówki Izraelitów z Egiptu. Dowiemy się, jakie znaczenie ma to święto dla społeczności żydowskie.

9. Ulica Kowalska – Menora i święto Chanuki:

Na ulicy Kowalskiej zgłębimy symbolikę jednego z najważniejszych żydowskich symboli – menory, a także pozostałych symboli, takich jak: a także  pozostałe ważne symbole narodu żydowskiego, jak: Lew Judy, szofar, bukiet Lulaw. Poznamy historię święta Chanuka, dowiemy się, jak obchodzono je dawniej i jak jest celebrowane współcześnie. Nie zabraknie również opowieści o chanukowej tradycji i popularnej grze w drejdel.

10. Synagoga Chewra Nosim – religia i życie codzienne:

Synagoga Chewra Nosim to miejsce, w którym odkryjemy f historię żydowskich bractw. Dowiemy się, jak synagogi stały się centrum nie tylko życia religijnego, ale i zawodowego Żydów. Poznamy również rolę, jaką synagoga ta pełniła po II wojnie światowej dla Żydów ocalałych z Zagłady.

11. Spacer Śladami Przeszłości – ul. Cyruliczna i Furmańska:

Przejdziemy uliczkami, które są zachowanym fragment dawnej dzielnicy żydowskiej, a także znajdziesz się w centrum żydowskiego handlu walutami istniejącym do I wojny światowej.

12. Plac Dworcowy – od studni do nowoczesności:

Plac Dworcowy, niegdyś tętniący życiem Nowy Plac Targowy, skrywa w sobie ślady minionych epok. Przypomina o nich choćby dawna studnia z ulicy Szerokiej, niemy świadek czasów, gdy mieszkańcy zaopatrywali się tu w wodę. Poznamy historię wodociągów w tym rejonie i przemian infrastrukturalnych, które ukształtowały dzisiejszy wygląd placu.

13. Dawny Nowy Plac Targowy – Koszerność w praktyce:

Cofnijmy się w czasie na dawny Nowy Plac Targowy, gdzie tętniło serce żydowskiego handlu. Odkryjemy tajniki koszernych jatek i rolę szojcheta, osoby odpowiedzialnej za rytualny ubój zwierząt. Przyjrzymy się sytuacji prawnej szojcheta w Polsce i zrozumiemy, jakie znaczenie ma koszerność dla żydowskiej tradycji. Dowiemy się również o tajemniczym stawie „Za Żydy” oraz o dawnym moście na rzece Czechówce, nazywanym „Morzem Kokebebe”.

14. Dom Ludowy im. Icchoka Lejba Pereca – centrum życia kulturalnego

Dom Ludowy im. Icchoka Lejba Pereca to miejsce o bogatej historii, nierozerwalnie związanej z życiem kulturalnym żydowskiego proletariatu i klasy robotniczej. Poznamy ideę powstania tego świeckiego centrum, jego burzliwe losy w czasie wojny, którą to funkcję pełnił od 1944 r aż po przekazanie Ministerstwu Rolnictwa w 1951 roku.

15. Ulica Lubartowska – świadectwo przedsiębiorczości

Ulica Lubartowska to świadectwo dynamicznego rozwoju Lublina w okresie zaboru rosyjskiego. Powstanie II cyrkułów przyczyniło się do napływu ludności żydowskiej i rozkwitu przemysłu. Ulica Lubartowska stała się miejscem, gdzie Żydzi otwierali swoje zakłady przemysłowe i budowali domy. Poznamy historię tych przedsiębiorstw oraz odwiedzimy domy modlitwy, które mieściły się w kamienicach pod numerami 40 i 46.

16. Szpital Żydowski – opieka i troska o zdrowie

Dowiemy się, kiedy i gdzie powstał ten szpital, a także gdzie znajdował się pierwszy szpital. Przybliżymy sylwetki wybitnych lekarzy żydowskich, którzy nieśli pomoc potrzebującym.

17. Jeszywas Chachmej – centrum nauki religijnej

Lublin od wieków słynął jako ważny ośrodek nauki religijnej. Poznamy historię jeszywy Chachmej, dowiemy się kiedy powstała pierwsza jesziwa w Lublinie i czym charakteryzowała się ta instytucja. Przybliżymy sylwetkę rabina, który stał na czele jeszywy, a także dowiemy się czym jest Talmud.

 

Agata Hrycaj – przewodnik po zakamarkach Lublina i fascynującej kulturze żydowskiej. Z wykształcenia socjolog, z zawodu statystyk, a z pasji – licencjonowany przewodnik miejski po Lublinie. Należy do Lubelskiego Stowarzyszenia Pilotów i Przewodników Turystycznych „Pogranicze”. Uwielbia odkrywać i przybliżać innym piękno i wielokulturową historię mojego miasta

Szczególnie bliska jest jej kultura żydowska, która przez wieki stanowiła integralną część miasta. Niezwykle bogata tradycja, symbolika obrzędów i wielowątkowe losy społeczności żydowskiej stały się dla niej prawdziwą pasją. Zafascynowana tym światem, z ogromną przyjemnością zgłębia jego tajniki, a zdobytą wiedzą i odkryciami chętnie dzieli się z innymi, starając się przybliżyć im fascynujące dziedzictwo żydowskiego Lublina.

 

Czas trwania spaceru: 2,5 godziny

 

ZAPISY